zijn sinds 2004
Aan deze bekroning hechten we veel waarde. We aanschouwen dit als een beloning voor de jarenlange inspanningen voor de biercultuur in ’t algemeen en de aandacht voor Orval in ’t bijzonder. Dit vakmanschap komt er op neer dat u Orval drinkt :
Sinds 2004 bestaat er in ‘De Heeren’ een Orvalclubje met ruim honderd ambassadeurs. Zij genieten van hun Orval in een gepersonaliseerd Orvalglas. Een veertigtal onder hen zijn ondertussen ambassadeur voor het leven, namelijk zij die al vijf keer of meer deelgenomen hebben aan de aktie. Alle ambassadeurs genieten van bepaalde kortingen bij uitstappen, degustaties, trappistenmenu’s en dergelijke activiteiten meer en krijgen ook jaarlijks een extra geschenk.
U bent ook zo’n stille genieter en weet de deugdelijkheid van een Orval te waarderen ! U bent ook van de kwaliteit van Orval overtuigd als een zuiver en gezond bier. U waardeert onze gedrevenheid en zou fier zijn ook Ambassadeur te worden…
en word ook
Door het succes van de Orval-ambassadeurs is er sinds een aantal jaren een schaarste aan Orval ontstaan, men kan de vraag niet meer volgen. Daarom nodigen wij u langs de weg van uw ambassadeurschap uit om ook de andere trappistenbieren te proeven. ‘Orval-ambassadeur bij ‘De Heeren” houdt in dat je ook een Westmalle, Chimay, Achel en Rochefort gedegusteerd hebt, facultatief ook een West-Vleteren. Gezien de onderlinge internationale goede verstandhouding tussen de trappisten, is het de bedoeling dat u ook 1 niet Belgische trappist degusteert : de Nederlanders La Trappe en Zundert, de Oostenrijkse trappisten Benno of Gregorius, Spencer uit de VS of Tre Fontane uit Italië. Deze actie loopt tot 22 december. Begin 2024 worden de nieuwe ambassadeurs bekendgemaakt en alweer beloond met een bijzondere attentie en een onvergetelijke “ambassadeursdrink”
Beste Orval ambassadeurs,
Het is mij een waar genoegen u hier zo talrijk te mogen verwelkomen.
Het is intussen al de vierde keer dat we een ambassadeursdrink als deze hier organiseren, jongens, wat gaat het vooruit, dat is al een mooie traditie ! De meesten hier aanwezig zijn er ook altijd bij geweest… Het is een evenement waar niet alleen jullie lang op voorhand naar uitkijken, maar ook wij met de volle goesting aan de voorbereiding ervan beginnen. Allemaal toffe mensen bij elkaar… allée, bijna allemaal… , en ongetwijfeld is ons Bourgondisch kantje één van de elementen dat ons hier bindt. Lekker eten, en daarbij iets goed drinken. De ene heeft z’n Orvalleke graag jong, de andere wat ouder. De ene heeft hem graag op keldertemperatuur, de andere heerlijk fris… Maar op onze manier genieten we er allemaal van. En als het geen Orval is, dan graag een ander trappistenbierke. In elk geval, gezondheid ! Op u, op ons, op een gezellige avond onder ambassadeurs, op uw ambassadeurschap !
Het ambassadeurschap van Orval bij De Heeren evolueert hoe langer hoe meer naar een “trappistenambassadeurschap”. Door de schaarste aan Orval – geen paniek, vandaag is die er niet… – vragen we al sinds 2012 aan onze ambassadeurs en kandidaat ambassadeurs om op hun parcours naar het ‘Ambassadeurschap van Orval bij De Heeren van Liedekercke’ ook eens een Achel, een Chimay, een Rochefort of een Westmalle te degusteren, al dan niet ook een West-Vleteren, dus één van de vijf andere Belgische trappisten. We willen dit nog ietsje verder uitbreiden. En niet alleen omwille van de schaarste. Gezien de onderlinge internationale goede verstandhouding tussen de trappisten, is het de bedoeling dat u onderweg naar uw titel van Ambassadeur ook één (of meerdere) van de buitenlandse trappisten degusteert. Ongetwijfeld weet u nog dewelke dat zijn ! Vanuit Nederland hebben we het gamma van La Trappe en Zundert. Sinds enkele maanden heeft Zundert een tweede bier op de markt : naast de goudblonde kruidige 8° is er nu een krachtige donkere van 10°. Hoewel niet echt een trappist omdat ze niet zelf brouwen, rekenen we toch ook Mont des Cats vanuit Frankrijk mee. Sinds 2012 is er in Oostenrijk Stift Engelszell met de bieren Benno en Gregorius. Uit Amerika is er sinds 2014 Spencer, uit Italië sinds 2015 Tre Fontane. Dus vanaf de nieuwe actie – die vanaf nu donderdag start, u eet wel, Valentijn, onze liefde voor Orval – is het de bedoeling dat u niet enkel Orval maar ook de 5 Belgische en 1 à 2 van de buitenlandse trappisten degusteert.
Om u de keuze daarbij makkelijker te maken, starten we vanaf eind februari/begin maart met een vernieuwde bierkaart waarbij er een aparte 4 pagina tellende trappistenkaart voorzien is. Zo heeft u een handig overzicht van al wat we in huis hebben. Het was de bedoeling om u deze kaart vandaag voor te stellen, maar dat is helaas niet gelukt. Het is een groter werk dan gedacht.
Even en kleine anekdote tussendoor. Velen onder jullie hebben Tomas nog gekend. De jongen is hier bijna 10 jaar onze biersommelier geweest. Bij zijn aanwerving was onze vakkundige bierkaart al een paar maanden niet meer in gebruik wegens te verouderd. Eén van de redenen om een extra personeelslid aan te werven, was tijd vrij te maken om opnieuw de meest vakkundige bierkaart van België te maken. Het was er nooit van gekomen. Tomas is hier ondertussen al bijna drie jaar niet meer. En nu, eindelijk, is zo’n gedetailleerde bierkaart weer zo goed als een feit. Alle bieren worden per categorie gegroepeerd. De overzichtelijke alfabetische lijst blijft bestaan, maar zonder trappisten en geuze. Die krijgen een aparte grote rubriek, en verder vindt u dan een opdeling van blond, amber, tripel, stout, saison, enz. enz., waarbij elk bier ook nog een eens een korte smaakomschrijving zal krijgen. Iets om naar uit te kijken !.
Goed, is er nog nieuws van Orval ?
Ja, eigenlijk wel. Zelfs groot nieuws. Er is een groot bouwproject goedgekeurd.
Maar,… ik ga daar nu eens niets over vertellen se….Ik heb wel de eer om jullie Geoffroy De Grootte voor te stellen. Geoffroy is intussen al een kleine 20 jaar actief op de brouwerij, ligt mee aan de basis van het ambassadeurschap voor Orval (voor de horecazaken, wel te verstaan), maar zijn takenpakket is intussen enorm uitgebreid. Ik ben dan ook zeer tevreden dat Geoffroy op mijn uitnodiging is ingegaan om hier deze avond aanwezig te zijn en om een woordje uitleg te geven over de geplande bouwwerken. Geoffroy, het woord aan u.
Naast de brouwerij wordt een nieuw gebouw opgetrokken voor de hergisting in flessen. Dat moet helpen om gelijke tred te houden met het plan om de bierproductie jaarlijks met 2 tot 3 % te laten groeien. 80 procent van het energiezuinige gebouw komt onder de grond, waardoor het nauwelijks zichtbaar is vanuit de abdij, vanaf de binnenplaats voor de kerk of vanaf de middeleeuwse ruïnes. In de huidige magazijnruimte zouden dan nieuwe fermentatietaks komen, afhankelijk van de groei van de productie, zegt broeder Xavier, de econoom van de abdij. Maar die groei wordt vrijwillig gecontroleerd. Naar eigen zeggen weigert men wekelijks nieuwe exportaanvragen. 88 procent van de productie blijft bestemd voor België, 92 procent voor de Benelux, waardoor ze hun trouwe klanten kunnen behouden. De export blijft beperkt tot 8 procent. In 2000 brouwde men 40.000hl, vandaag 80.000hl.
Hopelijk wordt de capaciteitsuitbreiding in hoofdzaak gebruikt om vooral de kwaliteit verder te garanderen. De laatste 2 jaar gebeurd het te vaak dat er Orval op de markt komt met diacetyl, wat in geur en smaak boteraroma’s geeft. Dit is een normaal proces in de evolutie van bier, maar verdwijnt normaalgezien in de lager tanks. Onder druk van de markt komt het bier vaak te jong op de markt met dit als gevolg. Vele mensen proeven het niet, de drempelwaarde om het te kunnen proeven is sterk afhankelijk van persoon tot persoon. Ik ben er blijkbaar heel gevoelig voor. Telkens ik het proef, ambeteer ik Anne-Francoise, de brouwmeesteres binnen Orval, en stuur ik haar een mailtje met de botteldatum van het bier. Encore une… Pas recentelijk geeft ze toe dat het vaak gebeurd dat er bier met teveel diacetyl op de markt komt, maar ze tilt er niet zwaar aan omdat het overgrote merendeel van de mensen het toch niet bewust proeft. Het is natuurlijk wel de bedoeling – eens het nieuwe gebouw er staat – het bier opnieuw zes weken in de brouwerij te laten lageren, daar waar het nu vaak al na vier weken op de markt is.
Elk jaar is er een thema waar ik een klein beetje dieper op inga. Zo hebben we het al gehad over hoe de schaarste is ontstaan, over de speciale gisten, over de andere trappistenkloosters. Deze keer zou ik het willen hebben over de kleine en grote lettertjes op Orval objecten. Omdat we af en toe daarover ook specifieke vragen krijgen, leek het mij wel interessant om eens het één en het ander te overlopen :
Eerwaarde Heer of Révérend Père. Dus het is gewoon de afkorting, maar vanuit het latijn had men de gewoonte om bij een afkorting de eerste letter 2x na elkaar te gebruiken, bvb pagina : pp.
Eigenlijk als je naar het etiket kijkt kan je het hele verhaal van Orval vertellen. Even snel overlopen, te beginnen bij de fles waar het etiket opplakt. De vorm van de fles is uniek. Dit is een ontwerp van Henri Vaes (1876-1946), die niet alleen de fles ontwierp, maar ook het glas. En niet alleen fles en glas, maar ook de abdij, de brouwerij en de kaasmakerij. In 1926 begon hij aan de plannen voor de heropbouw van de oude Cisterciënzer abdij van Orval die in 1793 vernield was. Dit zal zijn levenswerk worden. (Op 20 augustus 1929 werd de eerste steen gelegd in aanwezigheid van prins Leopold en van kardinaal Van Roey. In 1948 is de nieuwe abdij afgewerkt)
Het etiket is eigenlijk al sinds jaar en dag ongewijzigd. Vroeger was het ruitvormig zonder meer, maar wel al de basis van de huidige vormgeving. Maar de wetgever voorzag steeds meer verplichte informatie en met de komst van een nieuwe bottelmachine in 1983 werd ook het etiket gewijzigd naar het model zoals we dat vandaag kennen, met de armen.
Het eerste dat in het oog springt als je naar het etiket kijkt is de forel met de gouden ring van Mathilde, wat ons meteen bij de legende van Orval brengt of de vallée d’or.
Maar het etiket heeft ook veel te vertellen over het ambassadeurschap, namelijk temperatuur en leeftijd.
Sinds de bottelmachine van 1983 staat er een houdbaarheidsdatum op het etiket. Maar sinds 2002 ook een botteldatum, die eigenlijk gelijk is aan de houdbaarheidsdatum – 5 jaar. Als ambassadeur weet u welke invloed het gistingsproces heeft op dit bier en dat we van een ‘ambassadeur-Orval’ spreken zes maand na botteling. We zijn hier vroeger al uitgebreid op ingegaan, ik beperk me nu met nog even kort aan te stippen dat een jonge Orval hoofdzakelijk bitter smaakt en dat een Orval vanaf zijn zesde maand, als de Brettanomices-gist zijn werk gedaan heeft, een veel complexere bitter-zurige smaak geeft. Met die dubbele datum op het etiket is het dus poepsimpel om de leeftijd van het bier te achterhalen.
En minstens even belangrijk voor een ambassadeur is de temperatuur waarop het bier geschonken wordt. Ikzelf ben ook een kelderdrinker, zoals het etiket aanbeveelt , schenken op 12à14°C. Wij proberen dit zeer consequent aan al onze klanten te vragen, niet allen voor Orval, maar voor bijna alle trappisten en geuzebieren. Dit zijn bieren die veel meer smaak en karakter geven als ze de koude van de frigo kunnen ontlopen. Ik ben dan ook blij dat men vanuit Orval heel veel belang hecht aan dit thema bij het toekennen van het ambassadeurschap.
Het etiket verraadt ook dat Orval exporteert. Van broeder Xavier, de econoom van de brouwerij, weten we dat het om 12% gaat, of zelfs maar 8 % buiten de Benelux, dus 88% is voor België. Onder de barcode op het etiket zie je Belgium staan, met daaronder het cijfer 1. Eigenlijk is dit gewoon praktische informatie voor het magazijn, waarbij die 1 op België slaat. In totaal zijn er een tiental verschillende etiketten om aan de nationale wetgevingen te voldoen waarbij dan elk land zijn eigen nummer heeft.
Tot daar Orval.
Is er nog nieuws van andere trappisten
La Trappe
Ook in Koningshoeven, La Trappe heeft men net een grote investering achter de rug. Het betreft een enorm waterzuiveringsstation. Het is de bedoeling dat elke druppel water dat van de brouwerij en de abdij komt volledig gezuiverd wordt en als drinkwater kan hergebruikt worden. Volgens broeder Isaac moet elke druppel vocht die de abdij verlaat – brouwerij, kaasmakerij en kloostergemeenschap – de site verlaten onder de vorm van bier. Als u weet dat er voor een liter bier te brouwen ongeveer 8 liter water nodig is, en dat afvalwater van mensen moeilijker te recycleren valt dan afvalwater van een brouwerij, is dit een hele uitdaging.
Cardeña
Vorig jaar sprak ik u ook van een Spaanse trappist, Cardeña. Maar uiteindelijk hebben de paters bij stemming beslist om het brouwproject niet verder te zetten. Ze laten extern nog altijd brouwen om het bier nadien onder hun naam te verkopen, maar ondertussen hebben ze dus niet het logo van de “Internationale Vereniging Trappist” en behoort het niet tot de officiële trappistenbieren, een beetje zoals Mont des Cats in Frankrijk.
Saint-Bernard
Maar er is in 2018 wel een 12e trappist bijgekomen, nl de Engelse abdij van Mount St. Bernard. Op 25 juni werd het bier met de naam Tynt Meadow op de abdij (nabij Leicestershire) aan de Engelse vakpers gepresenteerd, een bier van 7,4% in de traditie van de Strong England Ales.
De monniken van Mount St. Bernard kunnen het bier geen naam met St. Bernard geven, vanwege de rechten van al bestaande bieren met St. Bernardus erin. Zo zijn ze uiteindelijk gekomen op de naam Tynt Meadow, de naam van de heuvel achter de abdij waar een schitterende connectie ligt met de geschiedenis, de landbouw en de omgeving.
Sedert 1983 erkent U onze etiketten door wat ik hun « armen » noem. Vroeger waren de etiketten van Orval ruitvormig zonder meer. De “armen” werden in 1982-83 met de aankomst van een nieuwe bottelinginstallatie voorzien om plaats te geven aan verschillende noodzakelijke of verplichte vermeldingen (alcoholgehalte, houdbaarheidsdatum, barcode…). Sinds dat moment kon U een datum lezen : 120590 meende dat het bier “ten minste houdbaar was tot” 12 mei 1990, m.a.w. dat het gebotteld was op 12 mei 1985. Met de nieuwe etiketteringuitrusting van 2002 drukken wij twee data : dag van botteling en “best before day”.
Vroeger bestond er geen mogelijkheid om op de etiketten de dag van het bottelen een stempel te drukken.
Vóór 1983 voorzag zich de brouwerij jaar na jaar met voorgedrukte etiketten, die twee reeksen cijfers droegen : Romeinse cijfers aan de ene kant en Arabische cijfers aan de andere kant. Het labo hield een register bij van het bottelen. In de bottelarij gebruikten zij een etiket per dag en met de hulp van het register, konden zij in het labo na het lezen van een etiket de bottelingdatum terugvinden. Het was niet leesbaar voor degenen die geen toegang hadden tot het register.
Van jaar tot jaar hadden zij de Romeinse cijfers links en de Arabische cijfers rechts en omgekeerd.
De brouwerij werd in 1931 dus niet gebouwd om werk te geven aan de monniken, die toen reeds brood bakten en kaas maakten ; vanaf het begin werden leken in dienst genomen. De eerste meester-brouwer was een Duitser, Martin Pappenheimer genaamd; hij is begraven op het kerkhof van Villers-devant-Orval.Hij en de Belgen Honoré Van Sande en John Vanhuele, die tijdens diezelfde periode in de brouwerij werkten, liggen aan de basis van dit zo typische bier. Zij waren stoutmoedig: de combinatie van fabricatiemethoden die zij toepasten komen nergens elders voor. Verschillende van deze methoden, zoals het “laten trekken” van de mout en het drooghoppen”, zijn Engels.: zeer waarschijnlijk heeft John Vanhuele ze meegebracht uit Engeland, waar hij lang geleefd heeft. Het aroma en de fijnheid van de smaak van het bier zijn dan ook meer te danken aan de hoppen en de gisten dan aan de gebruikte mouten. Zowel het recept, het glas, de fles als het etiket, zoals wij die nu nog kennen, zijn nog dezelfde als in het begin van de jaren 30.
Om bijna af te sluiten maak ik nog eens de balans op van de ‘Ambassadeurs van Orval bij De Heeren van Liedekercke’.
Er zijn dit jaar 7 ambassadeurs voor het leven bijgekomen, wat ons totaal op 93 brengt. Zij hebben dus 5 opeenvolgende jaren de titel van ambassadeur behaald en worden dan vrijgesteld om het parcours te doorlopen. De groene ambassa-deurkaarten, waarop ook vermeld staat sinds wanneer u ambassadeur voor het leven bent, worden slechts om de drie jaar vernieuwd. Peter, Christoph, Johan, Ann, Patrick, Sven en Däphny verwelkomen we als nieuwe Cum Laude ambassadeurs bij De Heeren en mogen straks hun groene kaart in ontvangst nemen.
Daarnaast zijn er ook 33 ‘gewone’ ambassadeurs die de titel voor het leven nog moeten verdienen… Zij ontvangen een oranje lidkaart. Daarvan zijn er maar liefst 9 nieuwe ambassadeurs. Join the club Frans, Tom, Stefaan, Lars, Maarten, Charlotte, Fia, Robert en Emiel.
Als ambassadeur krijg je dus straks je lidkaart en drink je bij ons vanaf heden ook uit een gepersonaliseerd glas. Vandaag op de valreep geleverd !
Wie graag de abdij eens gaat bezoeken, bezorgen wij ook graag gratis toegangskaarten.
Jaarlijks is er nog een extra attentie, verschillende geschenkjes zijn al de revue gepasseerd : van een boodschappentas, een glas en fles groene Orval, tot magneten…. De meesten onder u hebben ook een pin gekregen. Het valt nu ook op en het doet mij enorm plezier dat vele ambassadeurs hun Orval-pin dragen, een teken van fierheid over ons ambassadeurschap.
Voor het geschenk van dit jaar zijn we wat de artistieke kant opgegaan… Mijn zus en schoonbroer staan ons bij in de lay-out van onze etiketten en ander publicitair materiaal. En schoonbroer Pierre ontspant zich elke avond door een tekening te maken. Zo heeft hij ooit eens een Orvalglas geschilderd, waarvan wij al enkele jaren een grote print hier aan de trappenhal hebben hangen. Beste ambassadeur, deze hebben we nu ook voor u in een mooi kadertje gestoken, met onderaan onze felicitaties en bovenaan het gebod van onze Walter van Arjaun, “Drinkt Orval !” Hopelijk bent u hier blij mee en krijgt dit een mooi plaatske op de schouw, in uw atelier, in uw bierkelder, waar dan ook…
Hoog tijd om er enen op te drinken, want zoals Walter ons voorzong :
Drinkt Orval, drinkt Orval,
Ge zetj gezegend zijn, ge zetj gezegend zijn
Drinkt Orval, drinkt Orval,
Niks es ouèleger as nen Orval!
Toch eerst nog wat kleine mededelingen.
Als ambassadeur heeft u eerste keuze om mee te gaan en geniet u van een korting.
Zoals Geoffroy daarnet verteld heeft zullen 110 dagen lang 7 vrachtwagens per dag aarde wegbrengen om plaats te maken voor de nieuwe opslagruimte in Orval. Hoeveel ton aarde zal er afgegraven worden ?
TUSSEN DE 30 EN 35.000 TON. We mikken op 32.389.
Er is een hoofdprijs en 5 troostprijzen. Om ne keer zot te doen, de 5 personen die er het kortste bijzijn, krijgen de troostprijs, de zesde wint de hoofdprijs….
Bekendmaking tijdens de pauze van onze muzikanten
Geniet van de avond, dank voor jullie komst en …. Gezondheid ! Cheers!